वाढदिवस साहेबांचा .....
साहेब नावाची कवच कुंडले जे जन्मताच घेऊन आले आणि यथार्थपणे
ती मिरवली सुद्धा. कवचकुंडलांची नशा न कर्णाला होती न आमच्या सरांना आहे..... दातृत्व हा गुण
त्यांनीही जोपासला पण त्यांनी त्याचा कधी गर्व होऊ दिला नाही. खरतर दातृत्वाची नशा
कर्णाला होती या नश्येमध्येच तो आपली कवचकुंडले हरवून बसला.... प्रत्येक गोष्टीत
समतोल कसा साधावा हि पहिली शिकवण दिली आमच्या सरांनी. त्या आमच्या सरांचा (माझ्या
मोठ्या भावाचा) आज वाढदिवस .....
बालपणापासून गरिबी, खडतर जीवन काय असतंय याचे जवळून
अनुभव घेतलेले, संपूर्ण आयुष्य शिस्तप्रिय पण तितकेच दिलखुलास पणे जगणारे, आदर्श
शिक्षक, मार्गदर्शक, कर्तृत्ववान, धाडसी, निर्णयक्षम, उत्साह निर्मिणारा,
आत्मविश्वासपूर्ण, मेहनती, बुद्धिमान, व्यक्तिमत्व, उत्तम प्रशासक, कर्त्तव्य कठोर, पित्याच्या मायेने
विद्यार्थ्यांमध्ये सुपरिचित असे माझे सर...
जर का शिस्तभंग झाला तर जमदग्नीचा अवतार धारण करणारे
(त्यातही आपुलकी, कर्तव्यकठोरता आहेच). आधी केले मग सांगितले, या संतवचनावर विश्वास असणारे आणि
आयुष्यभर त्याचे अनुकरण करणारे, सहृदयी असे माझे सर.... प्रत्येक माणूस
चांगलाच असतो, पण प्रत्येकालाच वेळेवर योग्य निर्णय घेता येतील असे नाही, मग माणसे चुकतात, त्यांना जर का
समजावून सांगितले आणि सुधारण्याची संधी दिली तर माणसे सुधारतात अशी सिद्धता अनेक
प्रयोगांती सरांनी शेकडो वेळा करून दाखवली आहे.
समोरच्या व्यक्तीमधील चांगल्या गुणांसाठी स्पर्धा करा, वाईट गुणांसाठी नाही.
(उदा. बर्याच वेळा आमच्या सहकारी वर्गातून हा सूर येतो कि अमुक अमुक असे असे करतो
पण सरांना ते दिसत नाही का? खरतर हा सुद्धा हट्टी लडिवाळ प्रश्न असतो) पण सरांनी
नेहमी सांगावे कि तुलना वाईट गोष्टी मध्ये नको. अमुक अमुक हे सुद्धा चांगले करतो
त्याबाबतीत त्याच्याबरोबर तुलना करा. आपले
व्यक्तिमत्त्व त्यातून घडेल अशी शिकवण नेहमी सरांनी दिली.
एक शिस्तप्रिय पण प्रेमळ पिता म्हणून त्यांची ओळख
मला आहे. स्वताच्या मुलाकडून झालेल्या चुकीबद्दल लायब्ररीच्या कोपर्यावर
त्याच्यावर कोपलेले सर मी जवळून पाहिलेत. खूप मारले त्यावेळी त्यांनी प्रसादला.
मुलगाही त्यांचाच..... लेकाराने चकार शब्द काढला नाही तोंडातून. शेवटी मातोश्री
(सरांच्या सुविद्या पत्नी ) ना मध्यस्थी करावी लागली....पण तोच प्रसाद पुण्याला
इंजिनीरिंग साठी गेल्यावर पुण्याहून
परतताना न जेवता घरी येऊन उपाशीच झोपणारा भावनाप्रधान पिताही मी जवळून पहिलाय.
प्रशासनामध्ये काम करताना एक काटेरी मुकुट धारण करून
सतत हसतमुख राहणार व्यक्तिमत्व मी जवळून अनुभवलंय. रोजच्या व्यवहारात असणारे हजारो
प्रश्नांचे शिवधनुष्य लीलया तोलनारे पण त्याचा मागमूसही चेहऱ्यावर न दिसू देणारे
साहेब मी त्यांच्या भूमिकेतून पाहिलेत....
सहकार्यांच्या हजारो चुका माफ करत मोठ्या मनाने
पुन्हा त्यांना योग्य सल्ला (सल्ला असा ज्याच्यामध्ये कधीच स्वार्थ नसतो) देणारे
साहेब मी पाहिलेत.
तिन्ही ऋतू बारा काळ ज्यांनी फक्त आणि फक्त
संस्थेच्या हिताचा विचार केला आणि अल्पावधीत संस्थेला समाजात एक उंची प्राप्त करून
दिली. यामागचे कष्ट, सातत्य, निष्काम कर्मयोग मी जवळून अनुभवलंय म्हणून साहेब
तुम्ही आमच्यासाठी वंदनीय आणि अनुकरणीय आहात.
गुणग्राहकता हा असाच एक गुण. समोरच्या व्यक्तीमधील
गुण हेरून त्याला माझ्या संस्थेसाठी मी कसा उपयोगात आणू शकेल ( येथेही निस्वार्थ
वृत्ती ) याचाच विचार नेहमी करून त्याचे उपयोजन करण्याचा गुण सरांमध्ये आहे म्हणून
गुणग्राहकतेला अंडरलाइन करणे क्रमप्राप्त ठरते.
या सर्वांमध्ये त्यांच्या सुविद्या पत्नी (आमच्यासाठी गुरुमाउली) यांनीही त्यांची सावलीप्रमाणे साथ दिलीय हे सुद्धा विशेष नमूद
करावे वाटते.
अशा बहुआयामी व्यक्तिमत्वाचा आज प्रकटदिन.......
साहेब, गुरु, मोठा भाऊ अशा वेगवेगळ्या
भूमिकांमध्ये तुम्ही माझ्या आयुष्यात आलात आणि माझे आयुष्य फुलवले, प्रकाशमान
केले....तुम्हाला वाढदिवसाच्या मनापासून लक्ष्य लक्ष्य शुभेच्छा.....
कदाचित मला एकाच वेळी तुमच्यासमोर हे सर्व बोलायला
जमले नसते म्हणून हा लेखन प्रपंच. माझ्या शब्दसुमन रुपी शुभेच्छा तुमच्यापर्यंत
पोहोचतील अशा अपेक्षेसह.....
(ता.क.- हे सर्व मी आंग्लभाषेत लिहू शकलो असतो पण त्यातील
सर्वच भावना व्यक्त होतील का? हि शंका होती म्हणून क्षमस्व.......)
सदैव आपलाच,
डॉ. अविनाश लांडगे
